مجلد دوم این مجموعه با نام دل ایرانشهر (بخش اول)، با پنج مقدمه و بیستوسه گفتار به دیرینهشناسی علمیبررسی جغرافیای تاریخی سراسر عراق اختصاص دارد که در جایگاه استان مرکزی ساسانیان، دل ایرانشهر نامیده میشود.
در این کتاب همچنین نخستین آشنایی اعراب مسلمان با نظام دیوانی ایران، اصلاحات مالی انوشیروان و فرآیند گسترشو پیشرفت نظام دیوانی ایران باستان، نظام آبیاری ایران و سابقه تاریخی آن، تقسیمات کشوری و ایوانی سورستان (عراق کنونی)، استان شادفیروز، استانهای شرق دجله و طرحهای آبیاری و دفاعی آنها، استان شادهرمز، استان شادقیا،