ابوالحسن یغمای جندقی (۱۱۹۶ تا ۱۲۷۶ ق) در میان گروه پر شمار سرایندگان دوره قاجار جایگاه ویژهای دارد، او در زمره برجستهترین شاعران نسل دوم دوران بازگشت و همطراز کسانی چون قاآنی شیرازی، سروش اصفهانی، فروغی بسطامی و وصال شیرازی است، اما چهره او از اینان ممتازتر و مشخصتر است، هرگز پیرامون مدیحهسرایی و ستایش شاه و درباریان برنیامد. با اینکه در آثار فراوان او، شعری درانتقاد سیاسی دیده نمیشود، لیکن مسائل و موضوعات اجتماعی و طبقات و گروههای جامعه را فراوان به نقد کشیده و خصایص منفی و نکوهیده را با بیانی روشن آشکارا ساخته و به انتقاد از آنها پرداخته است. اما استفاده از زبان هجو آن هم به حدّ وفور، جایگاه ادبی و شخصیت منتقد او را تا حدّ زیادی تنزل داده است.
با این همه او را باید بنیانگزار ادبیات انتقادی دوران معاصر ایران به شمار آورد، شاعران عصر مشروطه و بعد همواره در شکل و مضمون از وی استقبال کردهاند. آثار او در سه مجلد تدارک شده است، جلد حاضر متضمن اشعار و سرودههای جدّی وی و شامل غزلیات، مراثی و نوحهها، مثنویات و سرداریه است، در مقدمه مفصل کتاب زندگی نامه او و احوال فرزندانش به طور مبسوط گزارش شدهاست.