واژۀ ریختشناسی یعنی بررسی و شناخت ریختها.
در گیاهشناسی اصطلاح ریختشناسی یعنی بررسی و شناخت اجزاء تشکیل دهندۀ گیاه و ارتباط آنها با یکدیگر و با کل گیاه، و به عبارت دیگر ریختشناسی در اینجا به معنی ساختمان گیاه است.
اما منظور از ریختشناسی قصه چیست؟ به ندرت کسی به امکان چنین مفهومی اندیشیده است.
با وجود این، امکان دارد که به بررسی ریختهای قصه پرداخت، و این بررسی همان اندازه دقیق خواهد بود که ریختشناسی شکل موجودات آلی. اگر این کار برای قصه به طور کلی و با همۀ گسترش و بسط آن در خور تأیید نباشد اما در هر حال برای آن گروه از قصهها که قصۀ پریان خوانده میشوند، یعنی قصه در معنای محدود آن، قابل تأکید است. کار این کتاب سراسر بررسی ساختمان این گونه قصههاست.
بررسی حاضر نتیجۀ کاری بس توانفرسا بوده است. چنین مقایسهها و مطابقتهایی نیاز به طاقت و بردباری ازجانب پژوهنده دارد. اما من کوشیدهام تا صورتی برای عرضۀ این تحقیق، با ساده کردن و کوتاه کردن آن تا سرحد امکان، بیابم که بر طاقت و بردباری خواننده بیش از حد گرانی نکند.
این کتاب از سه مرحله گذشته است . نخست به صورت تحقیقی بسیار وسیع پیافگنده شد، و دارای تعداد زیادی جدولها، و نقشهها و نمودارها و تجزیه و تحلیلها بود اما معلوم شد که چاپ چنین اثری، حتی اگر به خاطر حجم زیاد آنهم باشد، غیر ممکن است. در نتیجه به کوتاه کردن کتاب پرداختیم، و اساس کار در این اقدام آن بود که با کمترین حجم بیشترین مطلب را نگهداریم. ولی چنین صورت مختصر فشردهای بیرون از حد دریافت خوانندۀ معمولی بود. کتاب در این صورتش بیشتر شبیه یک کتاب دستور زبان یا تألیفی در باب هارمونی در موسیقی بود. بنابراین، برآن شدیم که شکل عرضۀ کتاب را تغییر دهیم . این راست است که بعضی چیزها را نمیتوان به صورتی که مطلوب عامۀ مردم باشد، عرضه داشت. دراین کتاب از این گونه چیزها بسیار است . با وجود این، احساس میکنم که این تحقیق در شکل حاضرش برای هر دوستدار قصهای در خور فهم است به شرط آن که خواستار آن باشد که نویسنده را در هزار پیچ بسدیسی قصه که در پایان بر وی به صورت یک تکدیسی حیرتانگیز نمایان خواهد شد قدم به قدم دنبال کند…