جامعه‌شناسی ذوق ادبی

کتاب جامعه شناسی ذوق ادبی اثر لوین شوکینگ، کتابی کوچک، قدیمی ولی پرمعناست. به‌گفته شوکینگ «روح زمانه» وجود ندارد و اگر هست روح‌های زمانه است. این روح‌ها را من و شما (به‌عنوان خواننده)، ناشرین، منتقدان، سازمان‌های دولتی و غیردولتی، گروه‌های اجتماعی مختف، انجمن‌های ادبی، باشگاه‌ها، شب‌ شعرها، و صدها نهاد دیگر مانند آنها که در روزگار ما فراوان است، می‌آفرینیم و خود نیز از آن خبر نداریم. مائیم که به‌عنوان «گروه‌های فشار» همچون اهرمی، سبک و شیوه‌ای یا شاعری را برمی‌کشیم و به‌عنوان سبک نو، روش نو و غیره و غیره به خورد خلق‌الله می‌دهیم، ولی همین‌که فشار اهرم به جهاتی فرو می‌افتد، های‌وهوی‌ها می‌نشیند و از آن همه برآمدگان تنی معدود در اوج می‌مانند و از آن همه شیوه‌ها و سبک‌ها یکی جا می‌افتد و باقی می‌ماند.
از خواندن کتاب شوکینگ آدمی فرامی‌گیرد که بیهوده به شاعران و نویسندگان دوران کهن به‌خاطر وابستگی‌شان به دربارها و دستگاه‌های توانگری به چشم حقارت ننگرد، زیرا در آن دوران خریدار متاع ادب جز اینان نبودند.
از خواندن کتاب شوکینگ آدمی فرامی‌گیرد که درباره سبک‌ها و شیوه‌های ادبی و هنری، و جنگ کهنه و نو، و شعر سپید و شعر کهن جوش و خروش راه نیندازد. بگذارد غوغاها، که گاه غوغایی دروغین است که «دستگاه‌های تبلیغاتی»، «بادمجان دورقاب‌چین‌ها» و «گروه‌های هم‌دست» به‌وجود آورده‌اند فرونشیند، آب‌ها از آسیاب بیفتد آنگاه معلوم می‌شود که سبک ماندگار، شیوه پایدار و شاعر و نویسنده نامدار کیست.