سفارتنامه‌های ایران

این کتاب، مجموعه هفت گزارش از مسافرت و ماموریت هفت سفیر عثمانی است که از روزگار شاه سلطان حسین تا دوره فتحعلی شاه به ایران آمده‌اند، و گزارش هر سفر به‌وسیله خود سفیر یا یکی از همراهان او تنظیم، و بعد از پایان مسافرت به پادشاه یا صدراعظم عثمانی تقدیم شده است. و بعضی از گزارشها که در کنار نکات مربوط به ماموریت، شرح رخدادهای سفر و منازل راه را نیز شامل است، برای خوانندگان شیرینی و جذابیت خاصی دارد.
امروز این سفارتنامه‌ها، گذشته از اینکه هریک اصیل‌ترین و معتبرترین سند دست اول برای تحقیق در روابط سیاسی دو کشور ایران و عثمانی در دوره‌های مختلف است، به‌عنوان داوری کسانی که در هرحال برگزیدگان دولت و ملت خود بوده‌اند، درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران، و شناخت رجال هر دوره ارزش بسیار دارد.
این گزارش‌ها تصویرهای روشنی از احوال فراموش‌شده روزگاران گذشته پیش چشم ما می‌کشد: آشفتگی وضع ایران و مقدمات انقراض صفویه (در سفارتنامه احمد دری)، قدرت نادر (در سفارتنامه مصطفی نظیف)، برهم خوردگی وضع ایران در شاه‌گردشی نخستین روزهای پس از مرگ نادر (در سفارتنامه رحمی)، دربار ناشناخته کریم‌خان زند (در گزارش وهبی)، کار و تکاپوی ایرانیان مقارن با جنگهای ایران و روس (در سفارتنامه محمد رفیع) چیزهایی است که به این روشنی و روشنگری در منابع تاریخی ما دیده نشده است…