جلد دوازدهم از مقالات تقی‌زاده حاصل تتبعات و نوشته‌های تاریخی اوست که در چهار بخش گرد آمده است:
بخش اول مربوط به ایران باستان، پژوهشی است عالمانه دربارۀ دولت ماد، تاریخ و زمان زردشت، صابئین و کارنامۀ اردشیر بابکان.
در بخش دوم تاریخ و تمدن مشرق، خرابه‌های تاریخی میان رودان و آثار تمدن اسلام و مغرب زمین کاویده و بازنموده شده است.
در بخش سوم سخن از روابط بین‌المللی ایران در گذشته و حال، ایران و عثمانی، ایران و هند و… و روابط میان دول رفته است.
و بخش پایانی پژوهش گرانسنگ اوست دربارۀ نوروز جمشیدی، نوروز و تقویم ایرانی، تاریخ و زمان دقیق نوروز در درازای سده‌ها.